( تحصیلات : فوق لیسانس ، 26 ساله )

با سلام
تعداد دقیق شهدای کربلا و اسرای کربلا چند نفر است؟؟
متشکرم


مشاور (sayed mojtaba navab)

با عرض سلام و با آرزوی سعادت و سلامت برای خواهر گرامی! عداد واقعي ياران امام حسين در دشت كربلا برای رسیدن به رقم دقیق شهدای قیام امام حسین(ع) باید چند نکته را در نظر گرفت؛ زیرا این ارقام در کتاب های تاریخی و مقاتل با یکدیگر متفاوت است. نخستین بار عدد ۷۲ تن شهید را ابومخنف لوط بن یحیی ازدی به کار برده که همو نخستین مقتل را هم نگاشته است. وی در بخشی از روایت شماره ۶۶ می نویسد؛ حسین یاران خود را آماده کرده و نماز صبح را با آنان برگزار کرد؛ ۳۲ سوار و ۴۰ پیاده همراه او بود. او زهیر بن القین را فرمانده جناح راست و حبیب بن مظاهر را فرمانده جناح چپ یاران خود قرار داد و پرچم را به دست عباس بن علی داد. با جمع ۳۲ سوار و ۴۰ پیاده به رقم ۷۲ نفر می رسیم.۱ ابومخنف بعداً در روایت ۱۱۲ چنین می نویسد؛ وقتی حسین بن علی(ع) کشته شد، سرهای کسانی از اهل بیت، شیعیان و یارانش را که همراه او کشته شدند به نزد عبیدالله بن زیاد بردند. قبیله کنده به سرپرستی قیس بن اشعث ۱۳ سر، قبیله هوازن به سرپرستی شمر بن ذی الجوشن ۲۰ سر، قبیله تمیم با ۱۷ سر، قبیله بنی اسد با شش سر، قبیله مذحج با هفت سر و سایر افراد سپاه با هفت سر که جمعاً ۷۰ سر می شود.۲ به نظر می رسد مورخان بعدی رقم ۷۲ برای شهدای کربلا را از روایت ۶۶ ابومخنف گرفته اند. یعنی آنان تعداد سپاه امام را ملاک رقم شهدای کربلا دانسته اند که البته درست نیست. زیرا از میان این ۷۲ نفر سپاهی چند نفر جان به در بردند. مثل ضحاک بن عبدالله مشرقی۳ که در پایان جنگ با رخصت امام حسین از کربلا گریخت. یا عقبه بن سمعان غلام رباب دختر امروالقیس کلبی همسر امام حسین ۴ که پس از شهادت امام از صحنه درگیری فرار کرد و توسط سپاه دشمن اسیر شد. یا مرقع بن ثمامه اسدی۵ که از یاران امام بود و در پایان جنگ برخی از اقوامش که در سپاه دشمن بودند، برایش امان نامه گرفتند و عبیدالله هم او را به زاره۶ تبعید کرد یا غلام عبدالرحمن بن عبد ربه انصاری که در کربلا حضور داشت و راوی بعضی از روایات ابومخنف است. در مقابل ابومخنف اسامی افرادی را نقل می کند که در زمره جنگجویان سپاه امام حسین نبوده، ولی در جنگ شهید شده اند. مثل زن کلبی۷، علی اصغر۸، نوجوانی از خاندان حسین۹ و... بنابراین باید پذیرفت که به احتمال قوی عدد شهدا همان ۷۰ نفر بوده است. ابومخنف در کتابش وقتی تعداد شهدا و قاتلان آنها را به اسم نام می برد، تعداد آنها حدود ۵۳ نفر شهید می شود. اسامی این شهدا بر اساس حروف الفبایی و به همراه نام قاتلان ایشان و ذکر رقم روایت ابومخنف و صفحه آن به قرار جدول ضمیمه است. ابومخنف در جابه جای مقتل الحسین افرادی را برمی شمرد که در طول مسیر امام از مکه تا کوفه به وی پیوسته اند؛ اما در مقتل الحسین چگونگی شهادت ایشان بیان نشده است. در جدول پیوست جلوی نام ایشان علامت « گذاشته شده است. باید یادآور شد که اسم مقاله «اسامی شهدای قیام امام حسین(ع)» نامیده شده تا فراگیر باشد. زیرا می دانیم در کوفه هم افرادی نظیر مسلم بن عقیل، هانی بن عروه، عبدالله بن بقطر، قیس بن مسهر، عبدالاعلی کلبی و عماره بن صلخب بودند که قبل از واقعه کربلا شهید شدند و نیز عبدالله بن عفیف ازدی غامدی۱۰ که بعد از واقعه کربلا و در هنگام حضور اسرا در کوفه و پس از اعتراض به سخنان ناروای عبیدالله بن زیاد دستگیر و به شهادت رسید. تعداد ایشان جمعاً هفت نفر می شود. برخی با اتکا بر فهرست اسامی یاران مسلم در کوفه آنها را در جمع شهدا جا داده اند؛ در حالی که تفاوت زیادی میان کسانی وجود دارد که در کوفه به مسلم پیوستند و سپس او را تنها گذاشتند با کسانی که در طول مسیر مکه تا کوفه به امام پیوستند و مرگ هم میان آنها و امام حسین فاصله نینداخت. متاسفانه در کتب مقاتل بعدی اسامی شهدای قیام امام حسین به درستی ضبط نشده و گاهی اسامی دیگری از سپاه عمر بن سعد در فهرست اسامی شهدا نقل شده است که نقد و بررسی آنها در این مقال نمی گنجد. اسامی شهدای کربلا که در ذیل می آید با استفاده از کتاب قیام جاوید، گردانیده مقتل الحسین ابومخٍنîف فراهم شده است. منبع : قیام جاوید، گردانیده مقتل الحسین ابی مخنف، ترجمه و تصحیح حجت الله جودکی، موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، ۱۳۷۷، ص ۷۸ همان منبع، ص ۱۳۰ همان منبع، ص ۲۲ همان منبع، ص ۲۱ همان منبع، ص ۲۲ نام هاي شهداي كربلا : در كتب مقتل وكتاب‏هايي كه تاريخ سيدالشهدااباعبدالله الحسين(ع)و ياران با وفايش رانگاشته‏اند تعدادشهداي كربلا اكثرش بيش از هفتاد و دو نفرنوشته‏اند. لذا براي آشنايي شما با اسامي اين شهدا مشهورترين قول را انتخاب وبرايتان ذكر مي‏نماييم. - حضرت اباعبدالله الحسين(ع); - علي‏بن‏الحسين، علي‏اكبر(ع); - عبدالله‏رضيع، علي‏اصغر(ع); -عباس‏بن‏علي،ابوالفضل(ع); - عبدالله بن علي(ع); - عثمان بن علي(ع); - محمد بن علي(ع); - مجمع بن عبدالله - جعفر بن علي(ع) ; - برير بن خضير; - ابوبكر بن علي ; - عمرو بن قرظ بن كعب انصاري ; - محمد بن علي ; - ابوالحتوف بن الحارث; - عباس الاصغر; - نافع بن هلال; - محمد بن عباس بن علي; - ابوالشعثا كندي; - قاسم بن الحسن(ع); - مسلم بن عوسجه - ابوبكر بن الحسن(ع); - حر بن يزيد رياحي ; - عبدالله بن الحسن(ع); - حبيب بن مظاهر; - حسن بن الحسن; - سعد بن حارث ; - عون بن عبدالله بن جعفر; - سعيد بن عبدالله حنفي ; - محمد بن عبدالله بن جعفر; - ابو ثمامه صيداوي; - عبيدالله بن عبدالله بن جعفر; - سلمان مضارب; - قاسم بن محمد بن جعفر بن ابي طالب; - زهير بن قين بجلي; - عبدالله بن مسلم بن عقيل; - حجاج بن مسروق الجعفي ; - محمد بن مسلم بن عقيل; - يزيد بن مغفل جعفي; - جعفر بن عقيل; – حنظل شباحي بن اسعد - عبدالرحمن بن عقيل; - عباس بن ابي شبيب ; - محمد بن ابي سعيد بن عقيل; - شوذب بن عبدالله - عبدالله بن عمير; - جون بن ابي مالك; - سيف بن الحارث; – عبدالرحمن الارحبي; - مالك بن عبدالله; - غلام تركي ; - عمر بن خالدالصيدواي; - انس بن حارث ; - سعد مولاي عمرو; - عبدالله بن عرو; - جابر بن الحارث; - عبدالرحمن بن عروه; - عمرو بن جناده; - وهب بن حباب كلبي; - واضح التركي; - حبش بن قيس بن سلمه ; - رافع بن عبدالله; - زياد بن عريب; - يزيد بن تبيط; - عقب بن صلت; - بكر بن حي; - قعنب بن عمر; - ضرغام بن مالك; - انيس بن معقل; - مجمع بن زياد; - قر بن ابي قر; - عباس بن مهاجر; - عبدالرحمن بن عبدالله اليزني ; - يحيي المازني; - منجح ; - سويد بن عمرو. همچنين مورخين نوشته‏اند كه در حمله اول تعدادي از ياران ابي عبدالله الحسين بشهادت رسيده. ((ابن شهر آشوب)) شهداي حمله اول را چهل نفردانسته ولي نام 28 نفرآنها را در كتابش ذكرنموده وليكن مرحوم سماوي در كتاب(ابصار العين)) نام چهل نفر را به قرار ذيل ذكر نموده است: - ادهم بن اميه; - عامر بن مسلم; - امي بن سعيد; - عبدالله بن بشير; - بشر بن عمر; - عبدالله بن يزيد; - جابر بن حجاج; - عبيدالله بن يزيد; - حباب بن عامر; - عبدالرحمن بن عبدالرب ; - جبل بن علي; - عبدالرب بن مسعود; - جناد بن كعب; - عمر بن ضبيع ; - جندب بن حجير كندي; - عمار بن حسان; - جوين بن مالك; - عمار بن سلامه; - حارث بن امري القيس ; - قاسم بن حبيب الازدي ; - حارث بن بنهان; - قاسط بن زهير ; - حجاج بن بدر; - كردوس بن زهير; - حلاس بن عمرو; - كنان بن عتيق; - زاهر بن عمرو; - مسلم بن كثير; - زهير بن سليم; - مسعود بن حجاج; - سالم(غلام عامربن مسلم); - مقسط بن زهير; - سالم بن عمرو; - نصر بن ابي نيزر; - سوار بن ابي حمير; - نعمان بن عمروالراسبي; - شبيب بن عبدالله; - نعيم بن عجلان; - عائذ بن مجمع; - زهير بن بشرالخثعمي. به مورد زیر دقت نمایید: تعداد شهدای کربلا فرزندان امیرالمؤمنین (علیه السلام): 1ـ ابو بکر بن علی (که شهادت وی با شک و تردید ذکر شده است) 2ـ عمر بن علی 3ـ محمد الاصغر بن علی 4ـ عبد الله بن علی 5ـ عباس بن علی 6ـ محمد بن العباس بن علی 7ـ عبد الله بن العباس بن علی 8ـ عبد الله الاصغر 9ـ جعفر بن علی 10ـ عثمان بن علی (فرزندان امام حسن): 11ـ قاسم بن حسن 12ـ ابو بکر بن حسن 13ـ عبد الله بن حسن 14ـ بشر بن حسن (فرزندان امام حسین): 15ـ علی بن الحسین الاکبر 16ـ عبد الله الرضیع 17ـ ابراهیم بن الحسین (این نام را ابن شهر آشوب در کتاب خود آورده و تعداد دیگری نیز بدان اضافه کرده است) . (فرزندان عبد الله بن جعفر): 18ـ محمد بن عبد الله بن جعفر 19ـ عون بن عبد الله بن جعفر 20ـ عبید الله بن عبد الله بن جعفر (فرزندان عقیل بن ابی طالب): 21ـ مسلم بن عقیل 22ـ جعفر بن عقیل 23ـ جعفر بن محمد بن عقیل (نام وی را نیز ابن شهر آشوب ذکر کرده است) . 24ـ عبد الرحمن بن عقیل 25ـ عبد الله الاکبر بن عقیل 26ـ عبد الله بن مسلم بن عقیل 27ـ عون بن مسلم بن عقیل 28ـ محمد بن مسلم بن عقیل 29ـ محمد بن ابی سعید بن عقیل 30ـ احمد بن محمد الهاشمی (هر چند که در میان کتب تاریخی نامی از این شخص برده نشده و نه جزء فرزندان عباس و نه غیر او ذکری به میان نیامده اما وی را نیز ابن شهر آشوب آورده است). یاران امام از غیر بنی هاشم که در واقعه کربلا به شهادت رسیده‏اند به ترتیب حروف الفبا 1ـ ابراهیم بن الحصین الاسدی 2ـ ابو الحتوف بن الحارث الانصاری 3ـ ابو عامر النهشلی 4ـ ادهم بن امیه العبدی 5ـ اسلم الترکی (آزاد شده حسین ع) 6ـ امیة بن سعد الطایی 7ـ أنس بن الحارث الکاهلی 8ـ أنیس بن معقل الاصبحی 9ـ بریر بن خضیر الهمدانی 10ـ بشر بن عبد الله الحضرمی 11ـ بکر بن حی التیمی 12ـ جابر بن الحجاج التیمی 13ـ جبلة بن علی الشیبانی 14ـ جنادة بن الحارث السلمانی 15ـ جنادة بن کعب الانصاری 16ـ جندب بن حجیر الخولانی 17ـ جون (آزاد شده ابی ذر) 18ـ جوین بن مالک التمیمی 19ـ الحارث بن امرئ القیس الکندی 20ـ الحارث بن نبهان (آزاد شده حمزه) 21ـ الحباب بن الحارث 22ـ الحباب بن عامر الشعبی 23ـ حبشی بن قاسم النهمی 24ـ حبیب بن مظهر الاسدی 25ـ الحجاج بن بدر السعدی 26ـ الحجاج بن مسروق الجعفی 27ـ الحر بن یزید الریاحی 28ـ الحلاس بن عمرو الراسبی 29ـ حنظلة بن اسعد اشبامی 30ـ حنظلة بن عمرو الشیبانی 31ـ رافع (آزاد شده مسلم الازدی) 32ـ زاهر بن عمرو الکندی (آزاد شده عمرو بن حمق) 33ـ زهیر بن لبشر الخثعمی 34ـ زهیر بن سلیم الازدی 35ـ زهیر بن القین البجلی 36ـ زیاد بن عریب الصائدی 37ـ سالم (آزاد شده بنی المدینه الکلبی) 38ـ سالم (آزاد شده عامر عبدی) 39ـ سعد بن الحارث الانصاری 40ـ سعد (آزاد شده علی بن ابی طالب ع) 41ـ سعد (آزاد شده عمرو بن خالد صیداوی) 42ـ سعید بن عبد الله الحنفی 43ـ سلمان بن مضارب البجلی 44ـ سلیمان (آزاد شده حسین ع) 45ـ سوار بن منعم النهمی 46ـ سوید بن عمرو بن ابی المطاع 47ـ سیف بن الحارث بن سریع الجابری 48ـ سیف بن مالک العبدی 49ـ شبیب (آزاد شده حارث جابری) 50ـ شوذب (آزاد شده بنی شاکر) 51ـ الضرغامة بن مالک 52ـ عائذ بن مجمع العائذی 53ـ عالبس بن ابی شبیب الشاکری 54ـ عامر بن حسان بن شریح بن سعد بن حارثه بن لام بن عمرو بن طریف بن عمرو بن بشامة بن ذهل بن جدعان بن سعد بن قطرة بن طی 55ـ عامر بن مسلم العبدی 56ـ عباد بن المهاجر الجهنی 57ـ عبد الأعلی بن یزید الکلبی 58ـ عبد الرحمن الارحبی 59ـ عبد الرحمن بن عبد ربه الانصاری 60ـ عبد الرحمن بن عروة الغفاری 61ـ عبد الرحمن بن مسعود التیمی 62ـ عبد الله بن ابی بکر (چنان که جاحظ در کتاب الحیوان آورده وی از کسانی است که در واقعه کربلا به شهادت رسیده است) 63ـ عهد الله بن بشر الخثعمی 64ـ عبد الله بن عروة الغفاری 65ـ عبد الله بن عمیر بن جناب الکلبی 66ـ عبد الله بن یزید العبدی 67ـ عبید الله بن یزید العبدی 68ـ عقبة بن سمعان 69ـ عقبة بن الصلت الجهنی 70ـ عمارة بن صلخب الازدی 71ـ عمران بن کعب بن حارثة الاشجعی 72ـ عمار بن حسان الطائی 73ـ عمار بن سلامة الدالانی 74ـ عمرو بن عبد الله الجندعی 75ـ عمرو بن خالد الازدی 76ـ عمرو بن خالد الصیداوی 77ـ عمرو بن قرظة الانصاری 78ـ عمرو بن مطاع الجعفی 79ـ عمرو بن جنادة الانصاری 80ـ عمرو بن ضبیعة الضبعی 81ـ عمرو بن کعب ابو ثمامة الصائدی 82ـ قارب (آزاد شده حسین ع) 83ـ قاسط بن زهیر التغلبی 84ـ القاسم بن حبیب الازدی 85ـ کردوس التغلبی 86ـ کنانة بن عتیق التغلبی 87ـ مالک بن ذودان 88ـ مالک بن عبد الله بن سریع الجابری 89ـ مجمع الجهنی 90ـ مجمع بن عبید الله العائذی 91ـ محمد بن بشیر الحضرمی 92ـ مسعود بن الحجاج التیمی 93ـ مسلم بن عوسجه الاسدی 94ـ مسلم بن کثیر الازدی 95ـ مقسط بن زهیر التغلبی 96ـ منجح (آزاد شده امام حسن ع) 97ـ الموقع بن ثمامة الاسدی 98ـ نافع بن هلال الجملی 99ـ نصر (آزاد شده علی ع) 100ـ النعمان بن عمرو الراسبی 101ـ نعیم بن عجلان الانصاری 102ـ واضح الرومی (آزاد شده حارث سلمانی) 103ـ وهب بن حباب الکلبی 104ـ یزید بن ثبیط العبدی 105ـ یزید بن زیاد بن مهاصر الکندی 106ـ یزید بن مغفل الجعفی چنانچه سی تن از بنی هاشم را به این تعداد که ذکر شد اضافه کنیم.تعداد شهدای کربلا به 136 نفر می‏رسد و چون قیس بن مسهر صیداوی و عبد الله بن بقطر و هانی بن عروة را نیز جزء آنها قرار دهیم تعداد آنها به 139 نفر خواهد رسید. با توجه به روايات مختلف، ظاهراً تعداد شهداي كربلا بيش‌از هفتاد و دو نفر است پس چرا همواره از عدد هفتاد و دو نفر به عنوان تعداد شهداي كربلا نام مي‌برند؟ روايات مشهوري است، كه اسلام را (دين‌الهي) 1000 نفر حفظ كردند. كه 313 نفر ياران پيامبر در جنگ بدر بودند و 313 نفر صحابه امام زمان‌(عج) و 313 نفر ياران طالوت بودند، و بقيه ياران حضرت اباعبدالله(ع) بودند، مانده اعداد از 1000 نفر را گفته‌اند صحابه خالص اباعبدالله‌(ع) به‌جز بني‌هاشم بوده‌اند. نكته قابل‌توجه اين است كه اگر با 18 نفر بني هاشم جمع شوند با ياران امام‌مساوي مي‌شود. در زيارت ناحيه 10 نفر بيش‌تر از عدد مشهور 72 نفر است. در زيارت رجبيه جز 82 نفر كساني ديگري نيز هستند. در نتيجه تعداد ياران قطعاً‌ بيش‌از 72 نفر خواهد بود. امام سجاد‌(ع) ياران اباعبدالله را در روز عاشورا 145 نفر معرفي كرده است، كه تعدادي از آن‌ها زنده مي‌‌مانند، احتمالاً عدد 72 صحابه حضرت اباعبدالله به‌جز بني‌هاشم باشند ، جز كساني كه بعد از كربلا يا پيش‌از كربلا به شهادت رسيدند مانند هاني، مسلم و... بعد‌از حضرت‌اباعبدالله (ع)‌كساني در سپاه خودش به شهادت رسيدند. يكي از آن‌ها كسي است كه زخمي مي‌شود به اسم رويد بن ابي المتاع است، افتاده زمين و بيهوش شده،‌ خنجري در مي‌آورد مي‌جنگد و به شهادت مي‌رسد. ديگر حفخاذ بن محند راصبي است كه از بصره حركت كرده براي ياري امام،‌ وقتي مي‌رسد كه كربلا تمام شده است، و مي‌شنود كه حسين (ع)‌ را كشتند، شمشير مي‌كشد و پس‌از كشتن چند نفر از سپاه كفر به شهادت مي‌رسد. كساني هم داريم كه يكسال پس‌از كربلا به علت زخم‌هاي وارده شهيد مي‌شوند. مجموعاً‌ آثاري كه خودم استخراج كرده‌ام ، برايم روشن شده كه 136 نفر شهداي كربلا بودند، طبق زيارتنامه‌هاي موجود و منابع موثق فهرست تهيه شده است. در لینک زیر پرسش و پاسخ های زیبایی می یابید: http://www.kanoonparvaresh.com/chelcheragh/html/DrSangary.htm ه در هر صورت عدد دقیق و محکمی در این باب موجود نیست. نمی دانیم شاید این هم جزء یکی از اسرار کربلاست. موفق ، موید و پیروز و سربلند باشید